08 jun 2017

Gerechtsdeurwaarders: steeds meer verwarde huurders

Decentralisatie en bezuinigingen hebben samen gezorgd voor een toename van incidenten met verwarde personen. Gerechtsdeurwaarders merken in de praktijk een sterke toename van huurders die verward zijn. Logisch want schulden, met name huurschulden met een kans op ontruiming, verergeren de problemen. Wat te doen in de praktijk?

De afgelopen vijf jaar is het aantal meldingen van verwarde personen met 65% toegenomen (cijfers politie). Ook de koepel van woningcorporaties, Aedes, heeft bij een onderzoek onder haar leden in 2015 geconstateerd dat er een toename van verwarde huurders is. In 2015 waren er 2.000 ernstige incidenten zoals brandstichting en ander geweld, in datzelfde jaar waren er 18.000 gevallen van overlast.

Het gaat dan niet alleen om mensen met psychische problemen, ook mensen die door andere oorzaken in de knoei zijn gekomen, uitbehandeld zijn of anderszins. Aedes geeft aan dat ongeveer 70% van deze verwarde huurders in beeld zijn, ergo 30% niet…

Voor de toename van het aantal verwarde personen is geen eenduidige verklaring. De Universiteit van Amsterdam legt wel een verband tussen de toename en de decentralisatie en bezuinigingen van de afgelopen jaren.

Kwetsbare mensen vallen daardoor tussen wal en schip. Zo worden steeds minder indicaties afgegeven voor beschermd wonen, bijvoorbeeld voor mensen met een verstandelijke beperking. Die moeten dan zelfstandig hun draai vinden maar dat gaat nogal eens fout gezien bovenstaande cijfers.

Veel beleidsmakers rekenen op mantelzorgers, maar onderzoek van de Universiteit van Humanistiek geeft aan die verwachtingen te hoog en niet reëel zijn. Gemeenten luiden inmiddels ook de noodklok. Burgemeester Ferd Crone van Leeuwarden, voorzitter van de G32 netwerk middelgrote steden, geeft aan dat gemeenten onvoldoende bevoegdheden hebben om goed met verwarde personen om te kunnen gaan.

Terug naar verwarde huurders. De gerechtsdeurwaarder komt aan de deur, in dit geval bij Jan omdat die de huur niet heeft betaald. Ze praten kort met elkaar en al snel merkt de gerechtsdeurwaarder dan Jan niet zelfstandig in staat is zijn huurachterstand op te lossen. Sterker nog, de gerechtsdeurwaarder constateert dat Jan verward is en tussen wal en schip dreigt te vallen.

Daarmee heeft de gerechtsdeurwaarder gelijk een flink dilemma te pakken. De persoonsgegevens van Jan heeft hij van de verhuurder gekregen om de huurschuld te incasseren en mag hij niet voor andere doeleinden gebruiken. De gerechtsdeurwaarder mag dus niet aankloppen bij de GGZ en aangeven dat Jan verward is en hulp nodig heeft.

Onlogisch en wrang! Daar waar de gerechtsdeurwaarder juist aan de deur de contacten legt, waar hij ziet dat mensen tussen wal en schip dreigen te vallen mag hij geen actie ondernemen! Zeker waar de belangrijke spelers in dit veld het erover eens zijn dat de Openbare Geestelijke Gezondheidszorg een vangnet nodig heeft omdat ze nog niet optimaal functioneert.

Gerechtsdeurwaarders leggen jaarlijks ongeveer 3.500.000 huisbezoeken af. Als ze daarbij merken dat iemand verward is en tussen wal en schip valt mogen ze daar nu formeel niets mee doen. Hoewel ik niet snel enthousiast ben over burgerlijke ongehoorzaamheid, begint dat hier wel flink te jeuken. Ik wil mijn maatschappelijke verantwoordelijkheid nemen en mijn bevindingen bij een gemeente of passende hulpverleningsinstanties melden zodat Jan geholpen wordt.

Dat kan nu niet door de privacy wetgeving met als resultaat dat daardoor een ontruiming van Jan dichterbij komt. Dat wil Jan niet, de woningcorporatie niet en de gerechtsdeurwaarder ook niet. Wat weegt dan zwaarder? De privacy regels zoals die nu gelden of een dak boven het hoofd van Jan…ik weet het wel!

Op https://www.syncasso.nl/verwardepersonen/ is de whitepaper “Verwarde personen tussen wal en schip” te downloaden. Deze is tot stand gekomen na een tweetal seminars met ketenpartners Aedes, diverse woningcorporaties, gemeenten en het Leger des Heils. Samen met hen is een puntenplan ontwikkeld om het risico dat verwarde huurders tussen wal en schip vallen te minimaliseren. Daarmee lossen we het probleem niet op, maar zetten we wel een stap in de goede richting.

Deze blog is geschreven door Paul Otter, gerechtsdeurwaarder en Social Responsibility Officer.