20 aug 2020

Ontwikkeling begrijpelijke Zorgdagvaarding

Interview Mark Getkate en Paul Otter over het ontwikkelingsproces

Waarom een begrijpelijke zorgdagvaarding? Ons onderzoek met de RUG ‘Lezen≠Begrijpen’ toonde aan dat de helft van onze debiteurklanten laag taalvaardig is. We behandelen veel zorgverzekeringsvorderingen. En we willen verder bouwen op het succes van het voor CJIB ontwikkelde Visuele Exploot – dat zoveel beter begrepen werd, dat we 34% minder executiemaatregelen hoeven in te zetten. Die vereenvoudiging beperkte zich nog tot een voorblad met illustraties voor het dwangbevel. Nu nemen we ook het ‘lichaam’ van de dagvaarding onder handen. Bovenliggend doel is dat een groter deel van de burgers de zorgdagvaarding dankzij de aanpassingen begrijpt, zelf de regie neemt en in actie komt.

Wat is het verschil met het visueel exploot dat we al gebruiken?

De grafische opmaak is weer een stap verder gebracht. We hebben de teksten ontdaan van alles wat niet absoluut noodzakelijk is. Aangevuld met visuele ondersteuning ter verduidelijking. De opzet van de dagvaarding is ook gewijzigd. Er is een leeswijzer toegevoegd en de teksten zijn aangepast met de kennis van nu. Een dwangbevel verschilt wezenlijk van een dagvaarding. Een dwangbevel richt zich specifiek en exclusief op de ontvanger, de burger. Terwijl je in een dagvaarding je daarnaast ook tot de rechter richt om je eis te formuleren, onderbouwd met argumenten. Die vraag aan de rechter moet je ook begrijpelijk maken voor de burger. Maar moet tegelijk ook voldoen aan de eisen van de rechtbank. Dat levert een spagaat op. Wij hebben ervoor gekozen om met de belangrijkste informatie voor de debiteurklant te beginnen. Hoe verder je doorleest in de dagvaarding, hoe minder belangrijk die informatie voor de debiteurklant wordt. Maar het moet er wel instaan, om aan de formaliteiten die aan de dagvaarding worden gesteld te blijven voldoen. De wet stelt qua volgorde van de onderwerpen geen eisen aan de dagvaarding. Daar hebben we gebruik van gemaakt, waardoor de burger, ook als hij de dagvaarding niet van begin tot eind leest, toch de voor hem of haar meest belangrijke informatie binnen krijgt.

Legal, communicatie, social responsibility

Samenwerking is belangrijk om elke keer uit die spagaat te komen van wat begrijpelijk moet zijn en tegelijkertijd formeel juist is. Bepaalde kreten komen nu rechtstreeks uit de wettekst. Om die begrijpelijker te maken, moet je goed beschrijven wat er bedoeld wordt. We leggen die verbeterde teksten voor aan de Taalambassadeurs van de Stichting ABC. Die leggen feilloos de vinger op de zere plek.

Taalambassadeurs?

We werken samen met vier Taalambassadeurs, die begeleid worden door de Stichting ABC. Die begeleiding is echt noodzakelijk, omdat de feedback heel uiteenlopend kan zijn. De begeleider helpt om de hoofdzaken van de bijzaken te onderscheiden. Taalambassadeurs zijn zelf laagtalig geweest, maar kunnen nu lezen en schrijven omdat ze hiervoor cursussen hebben gevolgd. Tegelijkertijd snappen ze een heleboel woorden nog niet en daar geven ze feedback op, die ze prima onder woorden kunnen brengen. Bovendien weten ze uit eigen ervaring hoe het is als je stukken ontvangt die je niet begrijpt. Dat is hun drive, om ervoor te zorgen dat het voor hun ‘lotgenoten’ beter wordt. Dat een deurwaardersorganisatie die beweging naar ze toe maakt, vinden ze echt bijzonder. Daarbij denken we dat een begrijpelijker dagvaarding voor iedereen beter is. Laagtalig of niet.

Confronterend

Het was letterlijk een eyeopener om de Taalambassadeurs ‘live’ aan de slag te zien. Enorm confronterend om zelf te ervaren hoe mensen worstelen met woorden en zinnen waarvan wij denken dat ze heel duidelijk zijn. We hebben er onbedoeld voor gezorgd dat een groot deel van de bevolking er niets van begrijpt. Zelfs ik als jurist (Mark Getkate) moet een dagvaarding soms drie keer lezen om te snappen wat er staat. We zitten zo in onze eigen bubbel, dat we niet in de gaten hebben dat we die mensen genegeerd en gekleineerd hebben. Hoognodig dat we daar nu verandering in brengen.

In de praktijk getoetst. Bijna overal in gebruik.

De rechtspraak in Nederland is onafhankelijk. Je mag er niet zomaar vanuit gaan dat als een kantonrechter in (bijvoorbeeld) Utrecht enthousiast is over de nieuwe visuele zorgdagvaarding, automatisch alle andere kantonrechters dat ook zijn. Daarom zijn we gestart met een pilot in een aantal kantons. Bij de nieuwe zorgdagvaarding voegden we steeds een schriftelijke toelichting toe, waarin we uitlegden waarom we deze nieuwe dagvaarding ontwikkeld hebben en we het belangrijk vinden om die snel in de praktijk te brengen.

De pilot slaagde volledig. Alle kantonrechters in de pilot accepteerden onze nieuwe benadering en wezen de vorderingen toe. De komende periode gaan we de pilot stapsgewijs uitbreiden. We hebben er alle vertrouwen in dat we op korte termijn alle zorgdagvaardingen, waar dan ook in Nederland, op deze nieuwe manier kunnen gebruiken. Behalve voor zorgverzekeringen, gaan we ook aan de slag met de dagvaardingen voor andere sectoren. Ons doel is dat elke dagvaarding begrijpelijk is voor de burger.

Gratis beschikbaar

Elke dagvaarding moet voldoen aan de informatieplicht die door de wet wordt geëist. Strikt juridisch wordt daaraan voldaan. Dat wordt door de Rechter getoetst. Maar informatie die niet begrepen wordt door de ontvanger, heeft grote financiële en sociale impact voor de gedaagde. Daarom stelt Syncasso de template voor de begrijpelijke zorgdagvaarding beschikbaar voor iedereen in de categorie die daar gebruik van wil maken. Een e-mail naar communicatie@syncasso.nl volstaat.