Onschuldig?
Wie is er schuldig aan Schuldig? De conclusie van de maaksters van de serie: het systeem. Dat systeem is er al jaren en dat laat de regering dus doorwoekeren. Ondanks nieuwe wetgeving is er geen totaalvisie. Hoe moet het dan wel? Hard nodig is een overkoepelende visie voor de hele keten die met schulden bezig is.
In de basis is het simpel:
- niet-willers: hebben geld en moeten hun schulden betalen,
- niet-kunners: hebben geen geld of kunnen het zelf niet oplossen.
De schuldhulpverlening houdt zich met de niet-kunners bezig, de gerechtsdeurwaarders met de niet-willers.
Als het zo simpel is, is er meestal een catch. Helaas ook hier: de beide groepen zijn niet goed te onderscheiden. Correctie: nú niet goed te onderscheiden! Is er niets gebeurd in de afgelopen jaren? Toch wel: twee initiatieven. Maar visie ontbreekt en geen schakel van de keten kijkt verder dan z’n eigen schakel lang is ….
Twee initiatieven zijn noemenswaardig
Twee initiatieven zijn noemenswaardige stappen in het maken van een onderscheid tussen de niet-willers en de niet-kunners:
In 2014 is een convenant gesloten tussen de Koninklijke Beroepsorganisatie van Gerechtsdeurwaarders (KBvG) en de Vereniging voor Schuldhulpverlening en Sociaal Bankieren (NVVK) over de verwijsindex schuldhulpverlening (VISH). In VISH worden schuldenaren geregistreerd die schuldhulpverlening van een lid van de NVVK krijgen. Inmiddels zijn alle gerechtsdeurwaarders aangesloten en bevragen dit systeem jaarlijks miljoenen keren. De gerechtsdeurwaarder die een vordering behandelt checkt in VISH of de schuldenaar daarin opgenomen is, zo ja, zal hij de schuldeiser adviseren om de invorderingsmaatregelen (tijdelijk) stop te zetten. Zo ontstaan er geen verdere kosten en dat maakt de kans op het slagen van een schuldenregeling groter.
VISH
Aan de kant van de NVVK zijn vijftien kredietbanken aangesloten die slechts 46 van de 388 gemeenten vertegenwoordigen. Dat is bedroevend weinig en zelfs bij de aangesloten gemeenten worden niet alle schuldhulpvragen doorgegeven aan VISH. VISH heeft een enorme potentie maar wordt niet gevuld door de schuldhulpverlening!
DBR
Recenter (2016) is het Digitale beslagregister(DBR) van de KBvG. Beslagen gelegd door een gerechtsdeurwaarder op periodieke inkomsten (o.a. loon, uitkering, pensioen) worden in dit register ingeschreven. Dus geen beslagen van belastingdeurwaarders en geen bankbeslagen. Gerechtsdeurwaarders zijn verplicht vóór het uitbrengen van een dagvaarding in het register te checken of er eerdere beslagen zijn gelegd én of er een reële kans op verhaal is. Voor een daadwerkelijke beslaglegging moet deze check worden herhaald. Het DBR is op 1 januari 2016 verplicht voor alle gerechtsdeurwaarders en is volop in gebruik.
Veel ketenpartners kijken belangstellend naar het DBR. Terecht, want dit register kan het onderscheiden van niet-willers en niet-kunners gaan realiseren. Maar dan moeten er drie knelpunten in de regelgeving worden opgelost:
- Alle beslagen zouden in het beslagregister moeten worden verwerkt. Niet alleen beslagen op periodieke inkomsten gelegd door gerechtsdeurwaarders, maar ook beslagen op banktegoeden, onroerende zaken, roerende zaken enz. Verder niet alleen beslagen gelegd door gerechtsdeurwaarders maar ook door belastingdeurwaarders;
- Het register moet worden uitgebreid met het Centraal Curatele en Bewind register (CCBR), het Insolventieregister en de data vanuit het VISH. Daarmee wordt het register de betrouwbare manier om de niet-willers en de niet-kunners beter te onderscheiden! Het bespaart veel ellende en kosten en zorgt ervoor dat de gehele keten professioneel kan gaan doen waar ze goed in is: niet-kunners bij de schuldhulpverlening en de niet-willers bij de gerechtsdeurwaarder onderbrengen!
- De overheid zal zich moeten realiseren dat deze gevoelige data alleen in één database mag worden opgenomen als deze wordt beheerd door de onafhankelijk van de overheid opererende gerechtsdeurwaarders, zoals de Wereldbank al herhaaldelijk heeft aangegeven. Daarmee wordt de scheiding van de machten, bijvoorbeeld de overheid als schuldeiser en NIET tegelijk als incasseerder, duidelijk neergezet.
Als deze drie knelpunten door de overheid worden opgelost, is daarmee de basis gelegd voor effectieve schuldhulpverleningen en incasso die recht doet aan de belangen van zowel de schuldenaren als de schuldeisers.
Deze blog is geschreven door Paul Otter, gerechtsdeurwaarder en Social Responsibility Officer. Bereikbaar via 06 – 55 37 21 34 of via p.otter@syncasso.nl. Opmerkingen of vragen? Ik zie ze graag tegemoet!