Nieuws

Niet kunnen en niet kunnen

14 maart 2018

Opinie (Paul Otter): ‘Ook voor niet-willende niet-kunners zijn oplossingen’

Met het maken van onderscheid tussen de niet-willers en de niet-kunners hebben we een goede stap gemaakt met de professionalisering binnen de schuld- en incassoketen. Maar ’t is wel typisch Nederlands; mensen in hokjes plaatsen. En belangrijker: het lukt niet altijd. Wie je het ook vraagt binnen de wereld van incasso en schuldhulp, iedereen zal beamen dat er nog een groep is: de niet-willende niet-kunners. Er zijn oplossingen…

NIET-WILLERS

Deze groep is makkelijk te definiëren: ze kunnen zelfstandig hun schulden oplossen en hebben het geld daarvoor. Waarom ze het niet doen, is divers. Soms onbewust, want vergeten, soms bewust en er zullen nog meer redenen zijn. Bottomline: het geld is er en het is aan de incasseerders om ze in beweging te krijgen.

NIET-KUNNERS

Deze groep is al wat moeilijker te definiëren: ze hebben óf het geld niet óf de mogelijkheden niet. Die onmogelijkheden kunnen bijvoorbeeld zijn: laagtaligheid, licht verstandelijke beperking of schaarste (zoals omschreven door Mullainathan en Shafir in hun boek schaarste).

Mensen kunnen dus tijdelijk in deze groep zitten door bijvoorbeeld een life event of problematische schuldsituatie. Sommigen kunnen uit deze groep komen, sommigen niet en hebben soms zelfs bewindvoering of curatele nodig. Voor deze groep geldt dat er tijdelijk of langdurig hulp nodig is bij het omgaan met schulden. Vervelende handicap van deze groep is dat ze zelf laat inzien dat ze hulp nodig hebben, maar dat er barrières zijn om hulp te vragen. Met name deze groep is het werkterrein van de schuldhulpverlening.

NIET-WILLENDE NIET-KUNNERS

Deze groep heeft de middelen niet, maar wil zich bewust niet laten helpen. Anders dan de vorige groep zijn ze zich (min of meer) bewust van hun problematische schuldsituatie, maar kiezen ze ervoor om niet geholpen te worden. Denk bijvoorbeeld aan mensen die zich ooit hebben aangemeld voor schuldhulp , maar het traject niet hebben voltooid. Of verslaafden of mensen met psychosociale problemen. In de zorg gebruikt men voor deze groep ook wel de term ‘zorgwekkende zorgmijders’: mensen die hulp nodig hebben, maar niet te bereiken zijn.

Bewust geef ik niet aan binnen wiens werkterrein deze groep valt, ze vallen vaak tussen wal en schip. Het is ook niet aan te geven, omdat het per persoon verschilt. Soms zal een curatele een passende oplossing zijn en soms is er geen oplossing. Schuldhulpverlening kan de schuldsituatie niet oplossen en gerechtsdeurwaarders kunnen niet (volledig) incasseren.

CASUS

Als gerechtsdeurwaarder kan ik wel een paar casussen met niet-willende niet-kunners opnoemen waar we ons als maatschappij voor moeten schamen. Bijvoorbeeld een ontruimd gezin met twee kinderen dat inwoont bij de moeder. De woning is compleet ongeschikt voor deze soort van bewoning en de situatie is extra gevaarlijk bij brand, maar ook de thuissituatie voor de kinderen is ongewenst. De betrokkenen weigeren schuldhulp, waardoor er geen perspectief is. In een dergelijke situatie is soms een curatieve maatregel de oplossing. Niet vrijwillig, maar dwang gebruiken om de situatie op te lossen. Daarmee bied je perspectief en voorkom je dat de situatie verergert.

TOENAME

In de afgelopen jaren merken gerechtsdeurwaarders en andere maatschappelijke instanties een toename van het aantal ‘verwarde personen’. Die groep loopt het risico om ‘niet-willende niet-kunner’ te worden. Daarnaast krijg ik als gerechtsdeurwaarder aan de deur soms het idee dat meer mensen ‘instantie-moe worden. Ze willen niets meer met hulpverleners te maken hebben.

Drie groepen, waarvan de ‘niet-willende niet-kunner’ de moeilijkste is. Ze willen niet geholpen worden, maar kunnen of willen het niet zelf oplossen. Vaak lossen we het in de praktijk op; de schuldhulpverlener of gerechtsdeurwaarder merkt dat het niet goed gaat en trekt aan de bel. Maar te vaak ‘hoort’ niemand die bel of gebeurt er niets. Niet alles is te vangen in procedures maar we zouden we eens wat meer durf mogen hebben om van de procedures af te wijken als dat nodig is. Iedereen kent wel ’een moment waarop dat moest…..

Paul Otter is gerechtsdeurwaarder en bestuurslid van de Koninklijke Beroepsorganisatie van Gerechtsdeurwaarders (KBvG). De KBvG zorgt voor een goede beroepsuitoefening door de gerechtsdeurwaarders bij de uitvoering van hun taken, met oog beide partijen. Paul blogt regelmatig over actuele zaken.

Gerelateerde nieuwsberichten

17 juni 2025

BlueZone: Samen werken aan vitaliteit – een initiatief van onderaf met landelijke impact

Vitaliteit is meer dan een modewoord: het is een noodzaak geworden in een samenleving waar gezondheidsverschillen toenemen en zorgkosten stijgen.

Lees meer over: BlueZone: Samen werken aan vitaliteit – een initiatief van onderaf met landelijke impact
12 juni 2025

Geldplan Beter rondkomen helpt om meer geld over te houden

Kom je af en toe geld tekort? Wil je meer grip op je geld en meer geld overhouden? Met het Geldplan Beter rondkomen breng je inkomsten en uitgaven stap voor stap in balans. Je ziet op welke uitgaven je kunt besparen en hoe je meer inkomsten kunt verwerven.

Lees meer over: Geldplan Beter rondkomen helpt om meer geld over te houden
05 juni 2025

De Syncasso Dialoog – Aflevering 2 met Christian Kromme!

In deze tweede aflevering van onze podcast spreekt Michaël Brouwer met AI/Tech Trendwatcher Christian Kromme over de kansen én verantwoordelijkheden die kunstmatige intelligentie met zich meebrengt voor onze sector.

Lees meer over: De Syncasso Dialoog – Aflevering 2 met Christian Kromme!
21 mei 2025

Passende betalingsregelingen: duurzaam en verantwoord

Bij Syncasso voelen wij ons verantwoordelijk voor het realiseren van passende betalingsregelingen die bijdragen aan duurzame oplossingen.

Lees meer over: Passende betalingsregelingen: duurzaam en verantwoord
20 mei 2025

Syncasso lanceert podcast: ‘De Syncasso Dialoog’

Met de nieuwe podcastserie ‘De Syncasso Dialoog’ start Syncasso een open gesprek over schulden, oplossingen en samenwerking in de incassoketen.

Lees meer over: Syncasso lanceert podcast: ‘De Syncasso Dialoog’
14 mei 2025

Jaarverslag 2024: duurzame impact én sterke resultaten

2024 was voor Syncasso een jaar van groei, innovatie en maatschappelijke impact. We behaalden onze bedrijfsdoelstellingen én zetten grote stappen in duurzaam incasseren.

Lees meer over: Jaarverslag 2024: duurzame impact én sterke resultaten
29 april 2025

Waarom niet iedereen schuldhulp wil

Syncasso doet mee aan de pilot van de KBvG en VNG voor ketensignalering. In deze pilot onderzoekt de Hogeschool Utrecht de effecten van het motiveren en warm doorverwijzen naar schuldhulp door de deurwaarders.

Lees meer over: Waarom niet iedereen schuldhulp wil
15 april 2025

Interview met Henriëtte van Battum – Incassomedewerker Finance bij Syncasso

Elke maand nemen we een kijkje achter de schermen bij Syncasso en leert u onze collega’s beter kennen. Wat doen ze, wat motiveert hen en waar houden ze zich buiten het werk mee bezig? Deze keer spreken we met Henriëtte van Battum! Al 22 jaar incassomedewerker bij Syncasso.

Lees meer over: Interview met Henriëtte van Battum – Incassomedewerker Finance bij Syncasso
08 april 2025

Buy Now, Pay Later: Onzichtbare gevaar voor jongeren

Onze collega Paul Otter, gerechtsdeurwaarder bij Syncasso, schreef een column voor het Tijdschrift voor Schuldsanering (maart 2025, nr. 01) over de invloed van Buy Now Pay Later op jongeren en schuldenproblematiek.

Lees meer over: Buy Now, Pay Later: Onzichtbare gevaar voor jongeren
Feedback