Nieuws

Niet kunnen en niet kunnen

14 maart 2018

Opinie (Paul Otter): ‘Ook voor niet-willende niet-kunners zijn oplossingen’

Met het maken van onderscheid tussen de niet-willers en de niet-kunners hebben we een goede stap gemaakt met de professionalisering binnen de schuld- en incassoketen. Maar ’t is wel typisch Nederlands; mensen in hokjes plaatsen. En belangrijker: het lukt niet altijd. Wie je het ook vraagt binnen de wereld van incasso en schuldhulp, iedereen zal beamen dat er nog een groep is: de niet-willende niet-kunners. Er zijn oplossingen…

NIET-WILLERS

Deze groep is makkelijk te definiëren: ze kunnen zelfstandig hun schulden oplossen en hebben het geld daarvoor. Waarom ze het niet doen, is divers. Soms onbewust, want vergeten, soms bewust en er zullen nog meer redenen zijn. Bottomline: het geld is er en het is aan de incasseerders om ze in beweging te krijgen.

NIET-KUNNERS

Deze groep is al wat moeilijker te definiëren: ze hebben óf het geld niet óf de mogelijkheden niet. Die onmogelijkheden kunnen bijvoorbeeld zijn: laagtaligheid, licht verstandelijke beperking of schaarste (zoals omschreven door Mullainathan en Shafir in hun boek schaarste).

Mensen kunnen dus tijdelijk in deze groep zitten door bijvoorbeeld een life event of problematische schuldsituatie. Sommigen kunnen uit deze groep komen, sommigen niet en hebben soms zelfs bewindvoering of curatele nodig. Voor deze groep geldt dat er tijdelijk of langdurig hulp nodig is bij het omgaan met schulden. Vervelende handicap van deze groep is dat ze zelf laat inzien dat ze hulp nodig hebben, maar dat er barrières zijn om hulp te vragen. Met name deze groep is het werkterrein van de schuldhulpverlening.

NIET-WILLENDE NIET-KUNNERS

Deze groep heeft de middelen niet, maar wil zich bewust niet laten helpen. Anders dan de vorige groep zijn ze zich (min of meer) bewust van hun problematische schuldsituatie, maar kiezen ze ervoor om niet geholpen te worden. Denk bijvoorbeeld aan mensen die zich ooit hebben aangemeld voor schuldhulp , maar het traject niet hebben voltooid. Of verslaafden of mensen met psychosociale problemen. In de zorg gebruikt men voor deze groep ook wel de term ‘zorgwekkende zorgmijders’: mensen die hulp nodig hebben, maar niet te bereiken zijn.

Bewust geef ik niet aan binnen wiens werkterrein deze groep valt, ze vallen vaak tussen wal en schip. Het is ook niet aan te geven, omdat het per persoon verschilt. Soms zal een curatele een passende oplossing zijn en soms is er geen oplossing. Schuldhulpverlening kan de schuldsituatie niet oplossen en gerechtsdeurwaarders kunnen niet (volledig) incasseren.

CASUS

Als gerechtsdeurwaarder kan ik wel een paar casussen met niet-willende niet-kunners opnoemen waar we ons als maatschappij voor moeten schamen. Bijvoorbeeld een ontruimd gezin met twee kinderen dat inwoont bij de moeder. De woning is compleet ongeschikt voor deze soort van bewoning en de situatie is extra gevaarlijk bij brand, maar ook de thuissituatie voor de kinderen is ongewenst. De betrokkenen weigeren schuldhulp, waardoor er geen perspectief is. In een dergelijke situatie is soms een curatieve maatregel de oplossing. Niet vrijwillig, maar dwang gebruiken om de situatie op te lossen. Daarmee bied je perspectief en voorkom je dat de situatie verergert.

TOENAME

In de afgelopen jaren merken gerechtsdeurwaarders en andere maatschappelijke instanties een toename van het aantal ‘verwarde personen’. Die groep loopt het risico om ‘niet-willende niet-kunner’ te worden. Daarnaast krijg ik als gerechtsdeurwaarder aan de deur soms het idee dat meer mensen ‘instantie-moe worden. Ze willen niets meer met hulpverleners te maken hebben.

Drie groepen, waarvan de ‘niet-willende niet-kunner’ de moeilijkste is. Ze willen niet geholpen worden, maar kunnen of willen het niet zelf oplossen. Vaak lossen we het in de praktijk op; de schuldhulpverlener of gerechtsdeurwaarder merkt dat het niet goed gaat en trekt aan de bel. Maar te vaak ‘hoort’ niemand die bel of gebeurt er niets. Niet alles is te vangen in procedures maar we zouden we eens wat meer durf mogen hebben om van de procedures af te wijken als dat nodig is. Iedereen kent wel ’een moment waarop dat moest…..

Paul Otter is gerechtsdeurwaarder en bestuurslid van de Koninklijke Beroepsorganisatie van Gerechtsdeurwaarders (KBvG). De KBvG zorgt voor een goede beroepsuitoefening door de gerechtsdeurwaarders bij de uitvoering van hun taken, met oog beide partijen. Paul blogt regelmatig over actuele zaken.

Gerelateerde nieuwsberichten

17 juli 2025

Interview met Hugo Hassing – Business analist bij Syncasso

Elke maand nemen we u mee achter de schermen bij Syncasso en laten we zien wie onze collega’s zijn. Wat drijft hen in hun werk? Waar halen ze energie uit? En wat doen ze graag in hun vrije tijd? Deze maand maken we kennis met Hugo Hassing, business analist bij Syncasso.

Lees meer over: Interview met Hugo Hassing – Business analist bij Syncasso
15 juli 2025

De Syncasso Dialoog – Aflevering 3 met met Arjan Vliegenthart

In deze 3e aflevering van de Syncasso podcast gaat onze CEO Michaël Brouwer in gesprek met Arjan Vliegenthart, directeur van het Nibud, over financiële kwetsbaarheid in Nederland.

Lees meer over: De Syncasso Dialoog – Aflevering 3 met met Arjan Vliegenthart
02 juli 2025

Sabine van den Boogaard en Koen Kwadijk treden toe als mede-eigenaar

Koen Kwadijk en Sabine van den Boogaard per 2 juli 2025 mede-eigenaar van Syncasso. Met deze stap versterken zij hun betrokkenheid en geven ze de organisatie een extra impuls richting groei en innovatie.

Lees meer over: Sabine van den Boogaard en Koen Kwadijk treden toe als mede-eigenaar
02 juli 2025

Sabine van den Boogaard, mede-eigenaar bij Syncasso

Maak kennis met Sabine van den Boogaard. Directeur Klant, Markt en Communicatie en vanaf 2 juli mede-eigenaar bij Syncasso.

Lees meer over: Sabine van den Boogaard, mede-eigenaar bij Syncasso
02 juli 2025

Koen Kwadijk, mede-eigenaar bij Syncasso

Maak kennis met Koen Kwadijk. Verantwoordelijk voor operationele aansturing en vanaf 2 juli mede-eigenaar bij Syncasso

Lees meer over: Koen Kwadijk, mede-eigenaar bij Syncasso
01 juli 2025

Schulden en gezondheid

Financiële stress leidt tot zorgmijding, verergering van klachten en hogere zorgkosten. Ontdek de invloed van schulden op gezondheid.

Lees meer over: Schulden en gezondheid
30 juni 2025

Geen Saldo – Jongeren, schulden en de verleiding van het snelle geld

Steeds meer jongeren krijgen te maken met geldproblemen. Schulden, groepsdruk en de verleiding om snel extra geld te verdienen zorgen ervoor dat ze kwetsbaar zijn voor lastige situaties en verkeerde keuzes.

Lees meer over: Geen Saldo – Jongeren, schulden en de verleiding van het snelle geld
27 juni 2025

Collectief AfbetalingsPlan (CAP) brengt rust en overzicht bij schulden

In Nederland hebben huishoudens met schulden vaak meerdere betalingsachterstanden bij verschillende schuldeisers. Dit leidt tot een onoverzichtelijk geheel aan regelingen en een slechte verdeling van de afloscapaciteit.

Lees meer over: Collectief AfbetalingsPlan (CAP) brengt rust en overzicht bij schulden
24 juni 2025

Terugblik Jaarcongres Schuldenketen 2025: Betrokken, bevlogen en volop in beweging

Op 13 juni vond het Jaarcongres Schuldenketen plaats in Villa Jongerius in Utrecht, onder een stralende zon, en met een volle zaal betrokken professionals. Het thema van dit jaar, IBO in Actie: van inzicht naar impact!, kwam tot leven in een programma vol scherpe analyses, praktische voorbeelden en concrete plannen voor de toekomst.

Lees meer over: Terugblik Jaarcongres Schuldenketen 2025: Betrokken, bevlogen en volop in beweging
Feedback